Chồng Tù, Con Tù, Con Tử .
Tôi, một người mẹ 44 tuổi với 10 đứa con. Bây giờ, tôi vừa là mẹ thay cha để nuôi dưỡng và hướng dẫn các con làm sao cho nên người, được cơm no và bước đường học vấn tốt đẹp. Điều tôi mong mỏi cũng là điều tôi lo ngại trong hoàn cảnh này.Bao nhiêu gia đình có chồng đi tù, người vợ và con phải cực nhọc vói sinh kế khó khăn hiện tại. Những đứa con của tôi đều phải đi làm thuê khi rãnh giỡ học. Mấy đứa con gái đi lãnh sợi nylon về móc giỏ. Mấy đứa con trai thì làm phu khuân vác trong việc xây cất rất nặng nề. Còn tôi cũng ra đi từ sớm, đến tổ may gần chợ Bến Thành để may mướn. Mẹ con tôi đi, mưa nắng cũng mặc. Chiều về tôi luôn luôn không được nghỉ ngơi, vội vã đi họp tổ.
Lời tổ trưởng:"Các người vắng mặt đều là không tốt. Khi xét cho chồng đi cải tạo về, cũng do vợ con tham gia tích cực mọi việc được tốt nơi địa phương."Những lần họp từ 7 giờ tối, có khi gần 10 giờ mới xong, ho luôn nhắc nhở câu " Chúng ta được sống trong Độc Lập-Tự Do-Hạnh Phúc nhờ ơn Bác và Đảng".
Thật là mệt thể xác lẫn tinh thần. Có người đem len theo vừa nghe vưà đan.Làm nhiều, cực, nhưng mấy ai được no. Những bữa ăn của chúng tôi thường là: dưa mắn, tương, chao, rau luộc, mấy khi có cá thịt. Còn cơm thì độn bo bo và chia từng phần cho 10 đứa con. Đói no chỉ bấy nhiêu, rồi uống nước nhiều. Tôi nhìn con trong cảnh này mà lòng nghe đau xót!Gia đình tôi luôn bị thút giục đi kinh tế mới để tăng sản xuất. Tôi đã nghe người đi nơi ấy về nói lại "rất khó sống". Nếu không được ở nơi thành phố thì tôi sẽ đến một nơi khác. Tôi về quê chồng tôi ở Long An để tham khảo ý kiến nơi ở và sinh kế thì được lời:" Về đây, sẽ tuỳ việc và đùm bọc lẫn nhau". Tôi về quê tôi ở Sóc Trăng tìm hiểu, thì bà con có ý kiến: " Hãy nuôi chim cút vì đang phong trào, quê hương sẽ là nơi dung thân".Tôi sẽ chọn một trong hai nơi này để có người giúp đỡ.
Và tôi lại nghĩ đến chồng, từ ngày ra đi, bản thân và sự sống ra sao không rõ, còn tôi và các con cuộc sống, nơi ở, cũng không yên, rồi đây sẽ đi đâu, về đâu?Tôi rất lo ngại về đường học vấn của các con tôi, nhưng rồi cũng lỡ dỡ, không khỏi được. Đứa con lớn đang học Luật khoa, thì khoa này bị bỏ. Đứa học đại học Y khoa cũng bị đuổi. Một đứa kế tiếp đang bước vào ngưỡng cửa của đại học lại phải đi nông trường lao động và đưa đi Thanh Niên Xung Phong, cũng bởi là "vợ con nguỵ" nên lắm phũ phàng!Vào một đêm, tiếng chuông cổng nhà reo vang cùng tiếng gọi:"Mở cổng, mở cổng nhanh lên, chủ hộ!"Tôi nhìn đồng hồ để biết thời gian, 12 giờ 18 phút. Thì ra là những người gọi là công an phường, tổ trưởng khu vực và một phụ nữ. Họ cho biết là có lệnh xét nhà. Họ buộc tôi mở các tủ lớn tủ nhỏ để lục xét và bắt ghế lên 2 giường sắt chồng lên mà treò lên trần nhà qua khung gỗ vuông. Người phụ nữ mà người ta gọi là dân 30 tháng 4, cũng trèo lên theo. Họ rọi đèn pin, không hiểu họ tìm cái gì trên ấy. Xong việc, xét không có gì để lập biên bản, họ cũng không ra về mà ở lại gọi là "đóng chốt" một đêm, một ngày. Khi rút đi thì tịch thu một máy ảnh trong còn phim chưa chụp hết, một máy quay phim cùng bao nhiêu kỷ niệm đám cưới trong gia đình, cả đám tang của cha mẹ. Tôi năn nỉ xin lại thế nào cũng không được. Họ nói là để chiếu xem, nếu có tài liệu xấu sẽ "mời ra phường làm việc" (Cái câu luôn không bao giờ may mắn). Nếu không có gì thì gọi ra nhận lại trong thơì gian 10 ngày. Nhưng rồi họ im lặng luôn.
Sau việc xét nhà, tôi luôn lo ngại "tai hoạ" cho những đứa con trai tôi. Và nghỉ có đi đâu khỏi nơi này, cũng không đem đồ đạc trong nhà theo được, để lại chỉ tổ chohọ xài khi họ chiếm nhà, cho nên tôi đã bán giường,tủ,bàn ghế, salon.... mọi đồ vật trong nhà, cả bộ lư trên bàn thờ ông bà tôi cũng bán. Giờ đây, nhà trống trải, từ trên lầu xuống tầng dưới, từ trước ra sau, các con tôi có thể đá banh thoải mái. Tôi ứa nước mắt vì tiếc những gì mình mua sắm theo sở thích qua bao nhiêu năm đều là kỷ niệm.Rồi việc đến đã đến. Cũng vaò một đêm,vẫn sau 12 giờ khuya, một đêm mưa nhỏ. Trong mưa có tiếng gọi to:"Mở cổng, mở nhanh!", cùng tiếng chuông cổng vang lên liên hồi.Thì ra cũng là những người gọi là công an, tổ trưởng khu vực. Khi vào nhà, họ liền hỏi:"Có đứa tên....không?"Tôi trả lời:"Đó là tên con tôi, nó đang ngủ"Họ đến tận giường, kêu nó thức dậy. Nó đang ở trần, mặc quần đùi. Họ hối lấy quần dài, áo dài tay mặc với lời:"Mơì ra phường làm việc", rồi bắt dẫn đi. Tôi đi theo con tôi ra công an phường lúc 1giờ 10 phút. Họ để mẹ con tôi nơi phòng đợi, còn họ người ra về, người vào phòng ngủ. Mãi đến sáng, khi có tiếng rao bán hàng, họ mới mở cổng nhìn mẹ con tôi họ thốt:"Chờ làm việc".Tôi thấy con tôi lắng tai nghe tiếng rao bán hàng thì biết con đói. Con lại nói nhức đầu. Tôi cũng quá mệt mỏi vì cả đêm ngồi không ngủ, lại lo ngại không hiểu việc gì sẽ đưa đến. Nuôi con, ai hiểu con bằng cha mẹ. Tôi an ủi con:"Chờ làm việc, rồi sẽ về. Con không làm gì sai, đừng sợ"Tôi về nhà lấy tiền, vừa đi vưà chạy, để mua gì cho con ăn và đem thuốc nhức đầu cho con uống (đã chờ cả đêm, sẽ còn keó dài). Tôi mua 3 củ khoai lang luộc còn nóng. Tôi đi nhanh trong vòng 30 phút. Khi trở lại thì...... không còn con tôi ở đó nữa. Họ đem con tôi nhốt nơi khác. Tôi hỏi, họ trả lời:"Chị đi về, cho biết sau".Tôi đau khổ quá, nước mắt tuôn trào và nghĩ đến con, khi bắt nó đi, không có mẹ, con tôi sẽ hoảng sợ lắm. Tội nghiệp cho con, tôi khóc trong tức tưởi....ra về. Tôi đi tìm hiểu sự việc. Có đứa cùng lứa tuổi, trùng tên, nhà ở gần, chỉ biết thả diều nhiều ngaỳ trên nóc nhà. Họ cho là nghiên cứu truyền tin, thành phần bất hảo. Tôi đi khiếu nại nhiều lần, nhưng vẫn câu:"Chờ cứu xét".Đã hơn 5 tháng thì một ngày tôi nhận được tin con. Tôi xách giỏ lương thực, vất vã đi tìm thăm con.
Nhìn con đau ốm, hai chân sưng phù, mặt hốc hác. Người bịnh lại mặc áo còn ướt, giặc phơi chưa khô, vì đêm bị bắt chỉ mặc một bộ quần aó ra đi. Mẹ con tôi đều khóc trong đau khổ. Con tôi theo nắm tay mẹ, vì muốn cùng mẹ đi về....nhưng.....!Nỗi tức lòng, người ở tù thì phải đúng tội, tôi đi khiếu nại đến Viện Kiểm Sát Quận, gặp viện trưởng Ng....trìng bày. Con tôi được thả với giấy:" Bắt nhầm vì trùng tên". Khi đem về họ bỏ ở đầu đường, con tôi bị phù chân không đi được, nhờ ông bán cháo lòng quen giúp cõng về nhà. Con tôi ở tù oan 8 tháng, đã bị đuổi học, đang học Trung Học Kỷ Thuật Toán lớp 12, trong tuổi 17, ra tù 18, từ tháng 12-1976 đến tháng 8-1977, giam ở Xuyên Mộc. Lại một việc cực khổ đến với đứa con trai khác 17 tuổi, cũng đang học lớp 12 phải bỏ học đi lao động nông trường, rồi đưa đến nghĩa vụ thủy lợi, đào kinh vùng duyên hải, Cần Giờ, từ 9-1978 đến 12-1980, tính ra hơn 2 năm, xong công trình mới được về.
Tôi lại xách giỏ thức ăn đi thăm con. Nhìn con gầy ốm, hốc hác, da mặt đen nám vì phơi nắng mưa, quần áo rách rưới, đưa lưng đưa đùi, vì luôn trong sình đất dưới nước ngày này qua ngày khác, quần áo đâu cho đủ, thật quá đau lòng. Trên người, da cũng ngứa lở, kẽ và ngón tay chân bị nước ăn, luôn ngứa, gải.... rướm máu. Mỗi lần đi thăm là đem thuốc ngứa lở, cảm. Thật tội nghiệp con tôi.Và thời gian một đứa con khác đi Thanh Niên Xung Phong, tuổi 20.
Tôi không đi thăm được vì đường xá không yên. Thỉnh thoảng, con tôi về thăm nhà, thấy con ốm, bơ phờ vì bao gian lao cực khổ, vác đạn, canh gác trong đêm, đói khát đủ mọi thứ, ngoài sức chịu đựng. Con tôi đã hẹn ngày đưa ông Táo, 23 âm lịch tháng chạp, sẽ về thăm trong dịp Tết, thì đúng ngày 23 âm lịch, được hung tin nó đã tử thương vì trúng mìn nát xác nơi biên giới Campuchia, ngày 11-1-1979, tức ngày 13 âm lịch tháng chạp. Đến ngày 20-1-1979, họ mới báo tin, đã 10 ngày tức ngày 23 âm lịch, đưa ông Táo, con tôi đã về trong vong hồn như nó đã hẹn. Họ chỉ có 1 tờ "giấy báo tử" không xác không thây, không nói đến nấm mồ, mà chỉ đem về một ba lô của con tôi, trong đó có một nhật ký, 1 tấm ảnh, 1 mền, 2 áo, 1 quần tây đều cũ...
Với tin và những chứng vật đau lòng, nước mắt tôi lại tuôn trào, không còn đứng vững, tối tăm mặt mày. Còn nỗi thống khổ nào hơn!Giữa lúc gia đình bối rối, có một người đàn ông tìm tôi hỏi:"Chừng nào đi kinh tế mới?"Trong tận cùng đau khổ, tôi la khóc, to lời:"Cứ đem xe đến chở mẹ con tôi đến bất cứ rừng sâu núi thẳm nào....tuỳ, trong vòng 1 giờ, nếu qua một giờ, tôi sẽ đốt căn nhà này, rồi có ra sao thì ra. Tôi hết muốn sống nữa rồi!"Với bao nồi khổ dồn dập với gia đình, nơi ở không yên, con bị đuổi học, con đi lao động cực khổ, con bị tù oan, con chết thảm không xác không thây.....những ai là người mẹ trong cảnh sẽ thấu nỗi khổ của tôiĐang lúc có bà Hội Trưởng Phụ Nữ Phường trong toán báo tin con tôi tử thương. Bà nói lời gì không rõ, người này bỏ đi, nét mặt khó chịu.
Cái Tết đã đến, mọi người nhộn nhịp, đi mua sắm. Những cành mai vàng, hoa đào nở thắm đỏ. Ngoài kia, tiếng pháo nổ vang trong đêm Giao Thừa. Những ai họ vui mừng đón Xuân. Riêng tôi, một cái Tết trong nước mắt chờ con như lời con đã hứa hẹn, nhưng con không bao giờ trở về nữa! Con tôi đã chết ở tuổi 23(1956-1979). Lòng mẹ tiếc thương, thương tiếc một đời trai trẻ bất hạnh. Viết về con mà không cầm được nước mắt.Từ ngày xảy ra cái chết của con, tôi bị ám ảnh, buồn không nguôi và phát bịnh. Đến lúc này, chồng tôi đã đi tù 4 năm, chỉ có tin thư, người không gặp mặt.Tháng 3-1979 chồng tôi cho biết đang ở trại Hà Sơn Bình và được phép thăm. Đây là một sự an ủi rất nhiều trong giai đoạn này. Tôi cố gượng để có sức khoẻ và hành trình phải qua nhiều ngày đêm. Tôi đi tìm những bạn có chồng ở cùng trại để đi chung, có gì cần sẽ giúp đỡ nhau. Được người bạn gần nhà cùng đi với tôi, chúng tôi lo ngại nhiều về phần "tiền" vì đến nơi xứ lạ.Qua những giấy tờ xin phép nơi phường, chúng tôi mua lương thực: gạo, khô, tôm khô, mắm ruốc....thuốc men, sắp vào giỏ bàng, quấn dây kẽm thêm hai quai giỏ cho chắc. Chờ nhiều ngày nơi ga Bình Triệu quá mệt nhọc mới mua được vé xe lửa.................
Ngày đi xa, tôi xách cái giỏ đựng lương thực đã bao lần tôi xách giỏ đi thăm con. Nay xách giỏ đi thăm chồng với hành trình rất xa 1760km từ Nam ra Bắc. Trong 4 ngày 4 đêm trên đường đi, xe có trục trặc một ít, tôi cũng không chú ý đến cảnh vật chung quanh, bởi lòng chi phối "vui buồn". Vui vì sẽ được gặp chồng, buồn vì gia đình lắm điều. Lòng suy nghĩ những gì sẽ nói, những gì không thể nói với chồng. Cuối cùng tôi nhất quyết giấu chồng về việc "con chết thảm" vì chỉ làm chồng tôi đau khổ thêm trong cảnh tù. Từ ngày con tôi chết đến khi tôi đi thăm chồng đã hơn 3 tháng. Trong mấy ngày đêm tôi không ngủ được, khi xe dừng những ga, hành khách lên xuống rầm rộ. Sau cùng, chúng tôi đã đến ga Hàng Cỏ-Hà Nội.Chúng tôi tìm nhà trọ ở, nơi đây gặp các chị em đã đi thăm chồng, còn chờ mua vé xe về. Có chị gợi lời:"Nếu có thể, cho tiền để gởi mua thức ăn, nhưng bị xét kỹ lắm, xét được, tịch thu còn bị phạt nữa".Bạn tôi cũng sợ dặn tôi đừng cho tiền để được yên thân, lại hối đi nghỉ để mai vào trại. Tôi lặng lẽ đi mượn trong nhà cây kéo và sắp xếp lại giỏ lương thực.Sáng hôm sau, chúng tôi ra chợ Đồng Xuân mua thức ăn tươi, thuê xe xích lô vào Hà Sơn Bình. Đường đi hơn 20km.
Chúng tôi đến nơi nhìn cảnh trại tù mà lòng ngao ngán. Chúng tôi vào trình giấy tờ nơi cán bộ quản giáo thăm nuôi. Khi được gọi, tôi liền xách giỏ bước nhanh. Nơi phòng chờ, tôi ngồi một bên bàn, cán bộ ngồi ở đầu bàn và nói với tôi những lời:"Chị được thăm, gặp mặt chồng 15 phút, chỉ thăm hỏi, nói điều tốt, có tính cách động viên, không được than khóc. Trao quà xong, ra ngoài!"Tai tôi nghe, mắt tôi nhìn nơi cửa thì chồng tôi bước vào, đầu đội nón lá dừa vành to. Tôi không nhận ra chồng vì quá ốm, mặt đen, môi thâm, trông thiểu não, mặc bộ đồ màu xanh có chữ CP số......viết bằng sơn đỏ.
Chúng tôi gặp nhau trong nghẹn ngào, cố dằn nước mắt. Tôi quá xót lòng vì hình ảnh ngày ra đi và ngày gặp lại. Cán bộ bảo chồng tôi ngồi. Chúng tôi ngồi đối diện nhau. Cán bộ ngồi đầu bàn theo dõi. Đầu óc tôi quay cuồng vì phải giấu bao nhiêu điều : gia đình không yên, các con bị đuổi học, con đi lao động cực khổ, con bị ở tù oan, con chết thảm.Chồng tôi lên tiếng hỏi:" Em mạnh giỏi thế nào? Gia đình thế nào? Các con học hành và sức khoẻ raq sao? Mẹ con làm ăn gì, có được tốt???"Tôi chợt tỉnh qua cơn khổ tâm, trả lời:"Em và các con mạnh khoẻ, chúng nó học hành tốt, gia đình bình yên. Mẹ con em làm ăn buôn bán được lắm ( chỉ những lời đối....ngược)"Chồng tôi cho biết đã nằm bệnh viện Hà Đông vì đau bao tử nặng. Tôi đã không thăm và chăm sóc được trong tình vợ chồng, trong phút chạnh lòng, tôi vói nắm lấy bàn tay chồng trên bàn. Tay nóng hăm hẳm. Tay trong tay, lòng hiểu lòng trong đau xót và nhìn nhau, bản thân đều xơ xác! Chợt thấy cán bộ nhìn chăm chăm chúng tôi, tôi vội buông tay chồng, rút tay nhanh vì sợ chồng bị đuổi vô trại. Và 15 phút ngắn ngủi qua mau. Cán bộ bảo:"Nhận quà, hết giờ!"Tôi trao giỏ lương thực cho chồng:"Quai cột chặt, xách không đứt, có quấn thêm dây "quài tiên"".Chồng tôi chớp mắt hiểu ý. Chúng tôi từ giã nhau.
Tôi "dằn nước mắt" khi nhìn chồng bước vào cổng trại tù cho đến khuất dạng. Sanh ly, tử biệt gây cho tôi biết bao nhiêu khổ đau. Tôi trở lại ngồi bệt ở một góc thềm, chờ bạn để cùng về. Tôi bật khóc, không còn ai ngăn cấm để cho nước mắt cứ tuôn. Tội nghiệp cho chồng tôi, những gì đau buồn về con cũng không hay biết và vợ chồng cũng khôn chia xẽ với nhau được. Bạn tôi thăm chồng xong, đã đến bên tôi.
Chúng tôi nước mắt chan hoà trên bước đường ra về. Rời khỏi trại tù, nhìn lần cuối, một nữa vương vấn, một nữa nghiệt ngã.Chúng tôi đi tìm không gặp hai chiếc xích lô. Bạn và tôi phải đi bộ ra Bình Đà, cả 6km để đón xe. Mặt trời đã lên cao, nắng nhiều, nón lá trên đầu bất chợt gió thổi mạnh làm nón bay vì không còn quai. Tôi chạy theo lượm. Nghĩ đến chuyện....., tôi bật cười. Bạn tôi an ủi:"Chị khóc cười như người điên...hãy dằn lòng".Cảm động lời bạn....
Khi họ cho là một con kiến cũng không qua được mắt họ, nhưng hai tấm giấy bạc bằng nhiều triệu con kiến đã lọt qua. Trong đêm rồi, tôi mượn kéo cắt đôi sợi dây vải quai nón lá, luồn tiền vào rồi quấn vòng theo 2 quai giỏ, quấn lại dây kẽm như trước. Tôi nói với chồng:"dây quài tiên" (tiền quai, giỏ, nói lái) nên tôi cười là được trọn vẹn như ý. Chúng tôi ra đến Bình Đà đón xe thật là khó.
Chúng tôi ngồi trên đống đá gạch, xe chạy dằn ê ẩm cả người. Về đến Hà Nội, đã tối.Sáng sớm hôm sau, chúng tôi ra ga mua vé xe về, nhưng không mua được vé, vì đã bán hết cho đoàn thể đi vào Nam. Mỗi ngày chúng tôi đều ra ga. Đã qua 4 ngày, chúng tôi cũng không mua được vé. Trong thời gian chờ, chúng tôi với áo bà ba, quần đen, đầu nón lá, chân dép xẹp, lội bộ, lang thang qua 36 phố phường Hà Nội. Chúng tôi lại lo ngại, nếu còn phải chờ mua vé lâu ngày, còn phải trả tiền nhà trọ, nên chúng tôi bắt đầu ăn bánh mì chẳng thịt, chả. Bạn tôi nói đùa để có nụ cười là "bánh mì không người láii".
Chúng tôi nở nụ cười trong héo hắt. Đến ngày thứ 5, người ta chen lấn quá đông, ai mạnh tay cứ xô đẩy, chúng tôi quá mệt mỏi vẫn không mua được vé, phải mua vé chợ đen mà cũng mừng.Trên đường từ Bắc trở về Nam, tôi đỡ phần chi phối vì đã thăm gặp mặt chồng. Yên lòng, tôi ngắm cảnh vật trong hành trình. Khi vào miền Trung, đến con sông Bến Hải, nhìn dòng nước chảy lững lờ và chiếc cầu Hiền Lương mà ngậm ngùi trong dạ.Đã bao ngày đêm không ngủ được .....hành trình đã dứt, xe đã về đến ga Bình Triệu. Từ ngày tôi ra đi đến ngày trở về trong 2 tuần lễ với nhiều vất vả, tôi cũng bị cảm nhức đầu, lại ăn uống thất thường nên tôi ốm nhiều. Về đến nhà các con tôi rất mừng tôi đi đến nơi về đến chốn, mẹ gặp được cha. Các con hỏi về cha rối rít. Tôi kể rõ những sự việc cho các con nghe.
Các con cảm động nhiều, thương cho cha phải chịu nhiều điều cực khổ bản thân lẫn tinh thần trong trại tù. Các con nghe chi tiết sự việc có vui, giận, thương,ghét. Từ đây, các con tôi đã hiểu nhiều nỗi lòng của cha mẹ và tìm mua bán thêm có tiền để mẹ đi thăm cha. Tôi cũng lãnh hàng vải về may thêm để có tiền đi thăm chồng được nhiều lần vì nơi xa kia chồng tôi đang mong ngóng đợi chờ. Những đêm nằm ngủ không được tôi lại ngồi may có khi đến gần sáng. Lắm lúc tủi thân, nước mắt tôi rơi trên mặt hàng. Khi người mặc có ai đã hiểu biết!?Sau 4 năm tôi đi thăm chồng lần đầu. Những năm kế tiếp tôi thăm được 5 lần.Chồng tôi ở tù hơn 10 năm thì được về. Gia đình vợ con đều vui mừng tron xum họp.
Chồng tôi chợt tắt nụ cười khi nhìn trên bàn có lọ nhang và ảnh con, tôi liền kể sự thể con chết thảm nát xác nơi biên giới Campuchia, không nấm mồ để thăm. Từ ngày đi tù, gia đình chịu lắm điều đau khổ. Anh nhìn cảnh nhà trống trải, đồ đạc không còn, đến cái giường ngủ kỷ niệm ngày cưới cũng bán. Vì bao nỗi buồn, chồng tôi với chứng bệnh bao tử càng ngày càng nặng đến xuất huyết phải nằm viện. Thân nhân thăm và khuyên:"Đã thoát địa ngục môn, hãy nguôi tâm sự".Chồng tôi cố gượng nhưng lòng vẫn không yên vì gia đình đông con, khó khăn. Khi đỡ bịnh, chồng tôi cùng các con đi mua bán kiếm sống.Đã 28 năm nước mất nhà tan! Bao nhiêu người phiêu bạt! Tôi đến xứ tự do theo diện H.O. đã 10 năm và luôn nhớ về quê hương.Nay tôi đã 72 tuổi mà lòng không quên bao khổ đau.
Hoàng Oanh
Trích từ sách viết "Chuyện Người Vợ Tù Cải Tạo" trang 293-306 tập III năm 2005
No comments:
Post a Comment